Synaesthesia là một rối loạn thần kinh gây ra cho nhiều nghệ sĩ như Van Gogh, Kanye West hay Lady Gaga bệnh nghe màu nếm âm thanh , tiếng ồn và vị trí.
Những người mắc bệnh nghe màu nếm âm thanh
Khi James Wannerton đi qua các ga tàu điện ngầm ở London, ông trải qua trạng thái nếm vị của cao su cháy, sữa bốc hơi, súp đậu, giăm bông, và phô mai Cheshire vụn một cách liên tục. Tuy nhiên, trong quá trình di chuyển, ông không ăn bất cứ thức ăn nào. Wannerton mắc phải rối loạn synaesthete (cảm ứng giác quan), còn được gọi là sự lẫn lộn giữa các giác quan, khi 5 khả năng cảm nhận của cơ thể xảy ra việc không chính đáng.
Điều này dẫn đến việc những người mắc phải bệnh này “nghe” thấy màu sắc hoặc “nếm” được âm thanh. Họ cũng kết nối các đối tượng, ví dụ như số đếm hoặc ngày tháng, với màu sắc cụ thể. Tình trạng synaesthete xảy ra ở khoảng 4% dân số, tuy nhiên, con số thực tế có thể cao hơn nhiều.
Những người nổi tiếng như nữ diễn viên Tilda Swinton, đầu bếp Heston Blumenthal, nghệ sĩ David Hockney, họa sĩ Vincent Van Gogh, và các ca sĩ Paul McCartney, Sting, Lady Gaga, Beyoncé và Kanye West được cho là trải qua trạng thái tương tự.
Wannerton, một nghệ sĩ và nhà văn 64 tuổi, người đang đảm nhận vai trò chủ tịch của Hiệp hội Cảm ứng giác quan Vương quốc Anh, đã nhận thức được chứng này từ khi còn nhỏ, khi ngồi trên tàu điện ngầm London cùng mẹ đến trường.
“Lớn lên trong những năm 60, tôi đi qua nhiều ga khác nhau, có thể ‘nếm’ được từng ga. Khi còn nhỏ, tôi không quá bận tâm, nhưng khi lớn lên, bạn bè đồng trang lứa không thể hiểu nổi khi tôi nói về những cảm giác này”, Wannerton kể lại.
Khi ông vượt qua tuổi 20, ông đã đến khám và thực hiện bức ảnh cộng hưởng não lần đầu tiên. Các bác sĩ phát hiện ra những hoạt động thần kinh dư thừa, cho thấy não bộ của ông phản ứng một cách khác biệt.
“Thường thì những người mắc hội chứng này không nhận ra khi còn nhỏ, bởi họ nghĩ đó là điều bình thường và tự nhiên, cho đến khi nó gây ra các vấn đề ở tuổi thiếu niên hoặc trưởng thành”, ông chia sẻ.
Wannerton là một trong những người đầu tiên ở Anh được ghi nhận là mắc chứng synaesthete, được trích dẫn trong hơn 100 tài liệu nghiên cứu.
Theo quan điểm của ông, điều đáng lo ngại nhất khi gặp tình trạng này không phải là cảm nhận về hương vị, mà là sức mạnh của nó. Một số từ ngữ gợi lên hương vị như bánh kẹp mứt hay sô cô la tan chảy, tạo nên sự phân tâm. Ông miêu tả cảm giác về hương vị xuất hiện đột ngột và biến mất nhanh chóng, tùy thuộc vào mức độ phản ứng.
Các nhà nghiên cứu cho biết con người sinh ra với một mạng lưới thần kinh phức tạp, tuy nhiên, khi não phát triển trong giai đoạn thiếu thời, có một gene tự động loại bỏ những kết nối không cần thiết. Tuy nhiên, đối với những người bị chứng synaesthetes, có lúc gene này để lại những kết nối thần kinh nguyên vẹn.
Nghiên cứu cho thấy rằng khớp thần kinh có thể hình thành từ chấn thương đầu trong thời thơ ấu, và cũng có thể mất đi do những chấn thương sau này trong cuộc sống. Tình trạng của Wannerton được di truyền từ chị gái và mẹ. Cả hai đều mắc chứng synaesthetes ở dạng nhẹ. Theo một nghiên cứu của Trường Y Harvard, chứng này xuất hiện phổ biến hơn ở phụ nữ so với nam giới.
Có nhiều dạng synaesthesia khác nhau. Một dạng phổ biến là hội chứng cảm ứng màu grapheme, khi nhìn thấy chữ cái hoặc số, người ta cảm nhận được màu sắc. Dạng khác là chromesthesia, khi nghe âm thanh, người ta nhìn thấy một số hình dạng.
Một dạng synaesthesia mà bệnh Wannerton gặp phải là cảm ứng vị giác từ vựng, tức là khi nghe một số âm thanh nhất định, họ có thể nếm được hương vị. Ví dụ, tên người bạn đời Debbie khiến ông ta cảm nhận được hương vị “bánh mì nướng”. Ngay cả tiếng sủa của những con chó cũng có những hương vị khác nhau, giống như sữa trứng hoặc chocolate.
Barnabé Fillion, một nhà sản xuất nước hoa người Pháp, nổi tiếng với cái tên “chiếc mũi của thương hiệu” mỹ phẩm Aēsop, đã tận dụng hội chứng này để đánh giá sản phẩm. Ông có khả năng nhìn thấy cấu trúc của mùi hương và từ đó xây dựng một thư viện mùi trong ký ức.
“Khi ngửi được một thành phần, tôi nhìn thấy kết cấu và sử dụng nó để xếp lớp mù hương như vẽ một bức tranh”, ông nói.
Gần đây, Fillion đã giới thiệu dòng sản phẩm của riêng mình gồm 7 loại nước hoa, mang tên Arpa. Tại xưởng của ông ở Paris, ông tạo ra các mùi hương liên kết với những bản nhạc hoặc tác phẩm nghệ thuật, cũng như vĩ độ hoặc kinh độ địa lý. Những ý tưởng này được truyền cảm hứng từ những trải nghiệm đa giác quan trong các chuyến du lịch đến Bỉ, Ethiopia, Nhật Bản và nhiều địa điểm khác.
BÁO CHÍNH THỐNG – BÁO TỔNG HỢP TIN TỨC MỚI NHẤT.
